Yine bir kömür kütürdedi sobada kayıp bir madencinin kalbi rast geldi atıverdi sıcak odada Sunay AKIN
Neden 4 Aralık?
İzmit’te Bağ çeşme mevkiinde Şehitler Korusunun içinde yer alan kulenin önünde Hristiyan aleminin ilk azizelerinden biri anılıyor her yıl. Santa Barbara. Roma İmparatorluğu zamanında, babasının gazabından kaçarak, İzmit yakınlarında madencilerin çalıştığı bu mağaraya sığınmış. Madencileri koruduğuna inanılmış ve madenciler tarafından azize kabul edilmiş. Santa Barbara’nın 4 Aralık tarihinde bu mağaraya gelerek burada yaşamaya başlaması Anadolu’dan başlayarak sonrasında da Avrupa’ya ve tüm dünyaya yayılarak “Dünya Madenciler Günü” olarak kutlanılmaktadır.
GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE
Biz kömür olarak biliriz madenciliği, öyle tanıdık patlamalar, ölümler ve sonrasında ağlayan kadınlar, çocuklar geliyordu gözümüzün önüne. Halbuki dünya tarihi madencilikle değişti ve gelişti. Madenciler Günü denilince nereden nereye gelinmiş, madenler madenciler nasıl değiştirmiş tarihi öğrenmek lazım.
Güney Afrika’nın ortalarında rastlanıyor ilk madenlere, demir içeren hematit çıkarmışlar. Düşünsenize demir diyorum. Sonrasında Macaristan’da rastlıyoruz savaş aleti yapmak için çakmak taşı çıkarılan mağaralara. Mısırlılar tarafından daha çok süslemecilikte kullanılan turkuaz madenleri görülmüş Sina Yarımadası’nda.
Anadolu’muza gelirsek tarihin beşiği topraklarımızda Hititlerde, tarih milattan önce 7000 yıllarına dayanıyor. Düşünün ilk madeni para Lidyalılar tarafından kullanılmış yani altın çıkarmışlar bu topraklarda. Bakır işlenmiş, ta o günlerinden bugünlere uzanan bakır madenlerinde görüyoruz. Sanat ve kültür eserlerinde görüyoruz mermeri, yapılan binalarda tarihe mal olmuş hepsi. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde çok güzel örneklerini görebilirsiniz.
Türkiye Madencilik Tarihi Müzesi
Nerelerden gelinmiş bugünlere, madenciler günü kutlanan bugünde de madenciler hala toprak altında yaşamlarını kaybetmeye devam ediyorlar. Güzel bir çocuk gördüm İzmir depremi sırasında; enkazların üzerinde arama kurtarma çalışmalarına katılmıştı. Sonrasında hikayesini onunla yapılan söyleşiden öğreniyoruz. Babasını 18 yıl önce Soma’da bir madende kaybetmiş, Soma faciasının yaşandığı tarihin hemen ertesi gün madende çalışmaya başlamış, gazeteci “nasıl”ını sorduğunda verdiği cevap çok acı; “Evde tencere kaynayacak. O yüzden ekmek cesaretten önce gelir” diyor Ali Faik. Söyleşinin tamamını okumak isterseniz ben çok etkilenmiştim Ali Faik’in nasıl madenci olduğu, İzmir’de nasıl canhıraş enkazların arasından canlı aradığı ve nasıl hak arama mücadelesine girdiğinin anlatıldığı hikayesinden;
Somalı Madenci Ali Faik’in Haberi
İSTATİSTİKLERLE MADEN KAZALARI
Şimdi vereceğim istatistik wikipediadan, o kadar üzücü ve düşündürücü ki hiç bir yorum yapmadan alıntı yapmak istiyorum sadece. Madenciler günü bu istatistiklerle beraber çok daha anlamlı.
“Türkiye’deki madencilik kazaları, geçmiş yıllardan günümüze kadar Türkiye’nin çeşitli bölgelerindeki kömür ve diğer maden ocaklarında meydana gelen kazalardır. 1941 yılından bu yana 3 binden fazla insan maden kazalarında hayatını kaybetmiştir. 100 binden fazla insan ise yaralanmıştır. Madenlerde en çok görülen kaza sebepleri ise grizu patlaması, göçük ve yangınlardır. Türkiye’de geçmişten günümüze kadar birçok kaza yaşanırken, bu kazaların en çok görüldüğü il ise Zonguldak olmuştur. Cumhuriyet tarihinden beri yaşanan en büyük maden kazası, 13 Mayıs 2014 tarihinde Manisa’nın Soma ilçesinde meydana gelmiş ve 301 kişi hayatını kaybetmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu’nun yaptığı bir araştırmada, Türkiye’de maden ve taş ocakçılığı iş kazalarının en fazla yaşandığı sektör olmuştur.
Türkiye, maden kazaları sonucu yaşanan ölümlerde dünyada ilk sıralarda yer almaktadır. Dünyanın en büyük kömür üreticilerinden bir tanesi olan Çin’de, 2008 yılında 100 milyon ton başına düşen ölüm sayısı 127 olurken, Türkiye’de bu rakam 722 olarak kaydedilmiştir. Çin’de, 2008 yılında 100 milyon ton başına 127 kişi hayatını kaybederken, bu sayı 2013 yılında 37’ye düşmüştür. Dünyanın en büyük kömür üreticilerinden birisi olan Amerika Birleşik Devletleri’nde de, 100 milyon ton üretim başına 1 ile 6 kişi yaşamını yitirmiştir. Türkiye’de ise 2000 yılında 100 milyon ton başına 710 kişi hayatını kaybederken, 2008 yılına gelindiğinde bu rakam 722’ye çıkmıştır.
Dünya üzerinde bugüne kadar en fazla ölümün yaşandığı madencilik kazası, 26 Nisan 1942 tarihinde kömür tozu patlaması sebebiyle Çin’de yaşanmış ve toplam 1.549 kişi yaşamını yitirmiştir.
4 Aralık Madenciler Günü dolayısıyla yazdık bu yazıyı, diğer önemli günler için yazıklarımızı okuyabilirsiniz.
4.5
5
Yoruma kapalı.