Geleneksel Çocuk Oyunları Barbie ve Süper Mario’ya Karşı

Duma duma dum.

• Sizin cicozlarınız oldu mu hiç?
• Ya da plastik arabayı pullarla süsleyip sokaklarda fren sesleriyle gezdirdiniz mi?

Evet evet bir kız çocuğu olsam da plastik hortumlarla küllah üflemecilik de oynadım. Sokaklarda ayı oynatan amcanın geldiğini de izledim. Beyaz sepetinde lahmacun satan amcadan lahmacun alıp; şöyle bol maydanozlu-soğanlı, üzerine renk renk macunları tepside getiren amcadan ince sırıklara sarılmış rengarenk macunlardan da yedim.

Sokaklarda büyüdük. Bisikletin bile hayatımıza çok sonraları gireceği, çocukların komşu teyzelerinden rahatlıkla su içebildiği zamanlardan bahsediyorum.

“Portakalı Soydum” Geleneksel Bir Seçim

Herkesin ezbere bildiği ve söylediği bu tekerleme ne kadar da önemliydi. Başlarken işaret parmağı ağız içinde ne kadar “oooo” olursa, sanki seçim de o kadar adaletli oluyordu. Hep bir ağızdan sayıyorduk. “Duma duma dum, kır-mı-zı mum – De-de-min-sa-ka-lı-na-kon-dur-dum.” Ebesin… ?‍♀️?‍♂️

Saklambaç, seksek, istop, körebe, yakar top bolca koşturduğumuz, kan ter içinde kaldığımız en güzel gürültülerdi. Sonra çember içinde oynanan; yağ satarım, bal satarım vardı”

İple Oynananlar

Erkek, kız fark etmezdi bizim oyunlarımızda. İki kişi kocaman bir ipi çevirir. Herkes sırayla dışarıdan o ipin içine girer atlardı. Yavaştan hızlıya çevrilen iple birinci bulunana kadar sürer giderdi. Ya da çevirmelinin dışında yine iki kişinin bacaklara geçirdiği, birler; bilekte, ikiler dizde, üçler baldırda, dörtler belde diye giden zıplamalı hali..

Sadece Bu Kadar mı?

Elbette değil. Kağıtlı, plastikli oyunlar hayatımıza girmeden beştaşlarımız da vardı. Hepimizin özenle topladığı taşlardı onlar. Koyunların kemiklerinden seçerdik diye övünürdü büyükler, soğuk kış gecelerinde “göstermek” için oynamaya başlar ve de genelde hep onlar devam ederdi.

Daha önce Kadın Emeğini Değerlendirme ile ilgili kaleme aldığım Nahıl Dükkan‘ı bu konuda incelemek isteyebilirsiniz.

Evde Oynananlar

Bu evcilik, doktorculuk, öğretmencilik belki çok daha ufak zamanların oyunlarıydı. Hatta bu oyunların içinde babası özel halk otobüsü şoförü olan Mustafa’yla “Belediye Otobüsçülüğü” oynardık. Bunlarda evcilik kategorisindeydi.

Sonra sonra Solo Test çıktı, Kızma Birader, hatta rahmetli dayımın çocukken oynamayı çok sevdiğini söylediği, tahtasını kendi çaktığı dokuz taş.

Solo Testte “Başarılı” olanın neden “üç kağıtçı gibi göründüğünü o zamandan beri anlayamamışımdır.

Birde konuştukça ve ters gelen zarlarla iyice içinden çıkılmaz hale gelen kızma birader

Peki ya Barbie ve Süper Mario Nereden Çıktı?

Bu oyunlar bizim geçmişimiz, kültürümüz. Fiziksel hareketlilikten, paylaşmaya, saymaların ahenginden takım olmanın gücüne kadar pek çok şeyi barındırıyor içinde.

Her yıl 9 Mart Barbie Bebek ve 10 Mart Süper Mario Günü olarak kutlanıyor.

Barbie Bebek uzun el kol ve incecik beliyle, biçimsiz vücuduyla reklamlarla pazarlanan ilk oyuncaklardan. Süper Mario ise video oyunlarının belki de elle tutulabilir makinelerin içine girdiği, kameranın oyuncunun isteğine göre ileri geri gidebildiği ilk videolu oyun.

Kızımın çok oldu ama benim hiç Barbie bebeğim olmadı. Aynı şekilde Süper Mario oyuncağımda. Süper Mario ile İsviçre’de yaşan teyzemizin oğlu Emrah tanıştırdı bizi. Biz yine kendimizce birliyim, ikiliyim diye sıraya girerken.. 🙂

En Fazla Tetris 

Bir dönem deli gibi bir çılgınlık başladı. Adına Tetris dediler. Evlenecek kızlar dantellerini, koca koca okullara giden delikanlılar sınava hazırlandığı derslerine ara verdiler. Sırf iyice hızlanmış son seviyeleri can kaybetmeden geçebilmek için..

Bizim gölgelerde şekil yaptığımız kuşlar, martılar, köpekler, tavşanlar unutuldu. Beştaş hatırlanmaz oldu. Sokaklar zaten artık çocukların uzak durması gereken yerler haline geldi.

Sözün Özü

Bizler sokakta oynayıp, tereyağlı, şekerli ya da salçalı ekmeklerle büyüyebilen bir ip, bir plastik topla dünyalarca eğlenen şanslı çocuklarmışız.

Dilerim bizim çocuklarımız ve onların çocukları da bizim kadar olmasa da “teknolojik” oyuncakların dışında bir şeyler bulabilirler eğlenebilecekleri.

Barbie ve Süper Mario’nun kutlanan günleri olabilir. Bizim reklam ve pazarlamamız olmasa da geleneklerimizle, kültürümüzle yaşatacağımız bu değerleri daha anlamlı kılabilmek dileğiyle

Sağlıcakla ?‍♀️