O küçüklüğümüzün evlerinde ışıl ışıl duran şişenin adını ve ne işe yaradığını biliyor musunuz? Gülabdan nedir?
5 dakika
Anneannelerimizin babaannelerimizin evlerinde gördüğümüz, gül suyu serpmek için kullanılan şişenin adını biliyor musunuz?
Gülabdan
‘Gül-ab’ Farsça ’da gülsuyu demektir. Gülabdan da gülsuyu şişesi.
Gülabdanın Türk Kültüründeki önemi nedir?
Orta Asya’dan beri kültürümüzde güzel koku kullanımı bir gelenektir. Bu gelenek Osmanlı’da da devam etmiş ve saray kültüründe gül suyu ve buhur (tütsü) kullanımı oldukça yaygınmış. Gülsuyu sadece koku olarak değil saray mutfağında ve tıp alanında da kullanılmış. Gül Suyunun yaygın kullanımı sonucu Gülhane adını verdikleri gül bahçeleri saray yakınlarında kurulmuş.
Gülsuyu ‘Gülabdan’ denilen şişelerde muhafaza edilirmiş. Gülabdan pedestal ayak üzerinde yükselen gövdesi armudi formda olup uzun ve dar boynun ağız kısmı emziklidir. Boyları 20-25 cm dolayındadır. Gümüş, altın, tombak, çini ve camdan yapılmış örnekleri günümüze kadar gelmiştir.
Kaynaklara göre Topkapı Sarayı’nda günde iki kez biri kuşluk vakti (sabahla öğle arası) biri de akşamüstü yenilen yemeklerin ardından, tütsü yakılması, gülsuyu ve kahve sunulması adetmiş. Gülsuyu ve tütsü, özellikle yemek sonrası kullanılan en önemli kokulardı. Bu amaçla hazırlanmış çeşitli buhurdan ve gülabdanlar, saray koleksiyonlarında çok sayıda bulunmaktadır.
Sultan Abdülmecid’in kızı Cemile Sultan’a ait olan ve değerli taşlarla süslü buhurdan ve gülabdan, Topkapı Sarayı koleksiyonunun nadir eserleri arasında ve 1885 tarihlidir.
Gül suyunun Osmanlı yaşamındaki önemini anlayabilmek için padişahlara sunulan en önemli hediyeler listesine baktığımızda, gül suları ve özel hazırlanmış gülabdanlar önemli bir yere sahiptir.
Topkapı Sarayı Hazine bölümünde bulunan altın yakut ve zümrüt işlemeli gülabdan (16.yy.)
Değerli taşlarla, 24 ayar altınla süslenmiş veya geleneksel motifli seramik ve çini gülabdanlar hem müze hem de özel koleksiyonların değerli parçalarından olmuşlardır.
Pera Müzesi’nde bulunan 18.yy. a ait seramik gülabdan. Boynun gümüş olan kısmı kalemişi tekniği ile süslenmiştir. Topkapı Sarayı Müzesi Koleksiyonundan 18.yy. tarihli gümüş gülabdan 18.yy ait seramik gülabdan Sadberk Hanım MüzesiGül suyunun ve dolayısıyla gülabdanın kültürümüzdeki yeri ve önemi tartışılmaz. Bu güzel geleneğin ve tabii eşsiz gülabdan örneklerinin günümüzde daha da değer görmesi ne güzel olur.
Gül kokulu günler dileğiyle.
Yorum yazarak Birikiyorum Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Birikiyorum hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Birikiyorum editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Birikiyorum değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Birikiyorum Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Birikiyorum hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Birikiyorum editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Birikiyorum değil haberi geçen ajanstır.