Kuş evi! Sevginin en mimari halleri onlar. Hayvan sevgisinin sanat ve mimari ile bütünleşip yuvaya dönüşmesi, kültürümüzün inceliği, zarafeti
5 dakika
Kuş evi, Kuş evleri, Kuş Köşkü, Güvercinlik, Kuş Sarayı yada Serçe Saraylar… O kadar çeşitli adlarla biliniyorlar ki. Adına her ne dersek diyelim, gerçek olan bir şey var ki, o da merhamet ve sevginin en içten hali oldukları.
Safranbolu sokaklarında usulca ve dikkatle dolaştıysanız, insan, hayvan, doğa her ne olursa olsun büyük bir saygı ve denge ile yaşadığını hissedeceksiniz. Osmanlı – Türk Mimarisi insan ve doğaya olduğu kadar hayvanlarına da son derece önemli kıymetler vermiş.
İnsanımız için, atından kediye köpeğe kadar her hayvan kıymetli. Ancak, yüzyıllardır kuşlara ayrı bir muhabbet besleniyor. İslamiyet Dönemiyle birlikte kuş evi sayıları artsa da, Türk Kültürü üzerinden kuşları hızlıca yad etmekte sanırım hiç bir sakınca yok
- Zümrüd’ü Anka: Kaf Dağı’nın ardında yaşayan ateş ve güneş kanatlı masalları süsleyen, küllerinden yeniden doğan kuş.
- Şamanlarda, şamana refakat eden ya da şamanın kendisini kuş tasviri içinde betimlediği kartal başı, kuş tüyleri vb (Manyak)
- Hz. Süleyman‘ın Kuşlar Tekkesi, Hristiyanlıkta güvercinin Ruh-ül Kudüs’ü temsil etmesi.
- Barış ve kardeşliğin sembolü güvercin Sevr Dağında Hz. Muhammed A.S. kurtarmamış mıdır?
- Selçuklularda çift başlı kuşun güç, kuvvet ve egemenliği temsil etmesi. Hatta ve hatta Yakut Türklerine kadar uzanması…
Barışın sembolü olarak bir arama yaptığımızda bir güvercin ağzında zeytin dalı taşımaz mı? ?️
Velhasıl kuşlar tüm zamanlarda, tüm inançlarda her zaman kültürün, sanatın, etnografyanın ve folklorun içinde yer almıştır.
Kuşlar ve Kuş Evi
Kuş evleri, başlarda daha basit inşa edilirken, 18. yüzyılda ince bir estetiği yansıtan, konforlu yapılara dönüşmüş. Batı mimarisinde binalar heykel kabartmalarla oya gibi işlenmiştir. İşte tam da onun gibi, Türk Mimarisi de kuşlar için minyatür mimariyi geliştirmiş diyebiliriz. Öyle ki yapıların en görünür yerinde olması estetik zarafetinde bir imzası sayılmaz mı?
Ancak sadece estetik değil. Onlara hürmet, merhamet ve sevgi için; korunakları olsun amacı da en önemli sebeplerden tabi ki.
Ayazma Camii Kuş EviKuş Evi Standartları!
Her evin gözbebeği bu barınakları inşa etmek için saygı kurallarını hiçe saymamak gerekiyordu.
- İlk ve en önemli standart kuşların kendilerini güvende hissetmelerini sağlamak.
- Sonrasında evin en çok güneş alan cephesinde olması (genelde güney).
- Soğuk ve sert hava şartlarından korunacak şekilde yapılması. (Fırtına, yağmur, çamur, yakıcı güneş,)
- Binanın yukarı kısımlarında yapılması (Kedi, köpek vb hayvanat yuvayı bozmasın, rahatsız etmesin)
Kuş Evi/Evlerinin Geçmişi Nereye Kadar Uzanıyor?
Tahtadan yapılan kuş evleri (genelde şahsi konutlarda) zamanın aşındırması ve yangınlar sebebiyle günümüze ulaşamadı ?️
Günümüze 18 ve 19 yüzyıldan kalan, hayır evlerindeki (kamu malı) eserler gelebilmiş. (Cami, köprü, köşk, türbe, han, çeşme, saray, medrese, kapalı çarşı vb)
- Aslında çoğu kaynak 16. yüzyılı işaret ediyor.
- Bunun yanı sıra bazı kaynaklar İstanbul’un fethi ile yaygınlaştığını belirtiyor.
- Yaptığım araştırmalar sırasında bir tek Mimar Cengiz Bektaş Trt ile yaptığı röportajında 5,6 ve 11inci yüzyıla ait kuş evleri bulduğunu iletiyor.
İBB Kültür A.Ş. yayınlarından çıkan İstanbul’un 100 Kuş Evi (Aras Nefçi) adlı bir eser var. Ancak henüz kütüphaneme ekleyemedim. (İncelemek isterseniz adına tıklayabilirsiniz)
Kuş Sevgisi ve Leylek Hastanesi Gurabahane-i Laklakan
Dünyanın ilk hayvan hastanesi; Gurabahane-i LaklakanTüm yaratılmışlara merhamet ve hoşgörü besleyen bir kültürden gelmemiz ne kadar gurur verici. Bursa’da bulunan ve tekrar açılan merkezinharita bilgisine buradan ulaşabilirsiniz.
William Henry Barlett (1843) Ulu Camii, HatayGünümüze gelemese de 1843’te Antakya’yı ziyaret eden William Henry Barlett’in yaptığı gravürde Ulucami’nin minaresinde bir kuş evi bulunduğu görülüyor.
Kuş Evleri İki Çeşit. Cumbalı ve Hücreli
Yalı, Köşk, Saray Halli Kuş Evleri
Bina cephelerinden dışa taşan, odacıklı halleriyle daha gösterişli yapılmış evlerdir. ( Üsküdar Ayazma Camii, Eyüp Şah Sultan Sebili)
Mütevazi Haldekiler
Bulundukları binanın cephe duvarları arasına niş şeklinde oyulmuş odacıklardan oluşan evlerdir.
Karaköy Kemankeş Mustafa Paşa CamiiKuşlar saflığın, barışın simgesi. Kuşlara duyulan muhabbetin bir yansıması olan kuş evleri
Türk Halkının Hayvan Sevgisi Üzerine Seyyahların Gözünden
…Onların iyilikseverliği hayvanlara, bu arada kuşlara kadar ulaşır. Her gün birçok kimse pazarlara kuş satın almaya gider ve bunları serbest bırakırlar. Söylediklerine göre, bu kuşların ruhları, kıyamet gününde Allah’ın huzurunda onların iyiliklerine şahitlik edeceklerdir”
Jean de Thevenot (17yy, Seyahatnamesinden)
Türkler hayırseverliklerini hayvanlara karşı bile gösterirler. Üsküdar’da bir kedi hastanesi bulursun, Bayezid Camii’nin avlusunda da güvercinler için bir bakım yeri vardır. Birçok mezar taşının altı yalak şeklinde oyulmuştur. Buraya yağmur suları toplanır ve sıcak yaz günlerinde köpekler ve kuşların susuzluklarını giderebilecekleri küçük mikyasta bir fukara mutfağı vazifesini görür. Müslümanlar hayvanların şükranının da insanlara hayır getireceğine inanırlar
Moltke, Türkiye Mektupları
Son Olarak
Yazımın sonunda kuş evleri görselleri ile ilgili bir link paylaşacağım. Güzelliklerle bitirmiş olmak için. (Emeği geçen tüm kültür envanteri ailesine teşekkürler)
Bizler insana değer veren bir milletiz. Üstelik sadece insana değil, gelmişine, geçmişine, suyuna, toprağına, dünyasına, hayvanına… Kısacası tüm yaşama… Vakıf kültürü ile yetişip, hayır hasenatpeşinde koşan genlerimiz var. Faydalı olmak için uğraşan.
Medeniyetimizin merhamet hatıralarını özellikle andım bugün. Hangi zarafete, hangi erdemlere sahip genetik kodlara sahibiz! yüzümüze tokat gibi vursun diye. Kendimize gelelim, hizamızı dengeye alalım diye…
- Bakamayacağımız hayvan dostlarımızı lütfen sahiplenmeyelim. Sahiplendiysek de sokağa bırakmayalım.
- Hiç bir hayvan saldırgan doğmaz. Onu korkuyla, baskıyla saldırgan yapan yanında barınmak zorunda kaldığı zavallılardır. Hayvanları değil, onları bu hale getirenleri toplamalı ve ıslah etmeli!
- Kumrular Gibi kırıntılarla beslenip, sizi yuva belleyecek güzellikler var. İçinizdeki sese kulak verirseniz bulacaksınız.
Kızım daha ufacıkken, (ilköğretimin ilk sınıflarında) vizyoner okul müdürü, yürekli öğretmenler ve benim gibi bir kaç veli birleşip kuş evi projesi başlatmıştık. Okulumuz nadide kalan bir korunun yanındaydı. O kuşlar neden okul bahçesinde olmasındı ki. Ahşaptan evler yapıldı. Çocuklar evleri boyadı, büyükler yerine astı. Ve her daim öğrenciler sırayla o kuşlara baktı.
Hepimize ne kadar iyi geldi.
İnanmazsınız ama denemek de başarmak da hiç zor olmadı.
Yüreklerimizde merhametin, saygının, sevginin olduğu günler geri gelsin artık. Biz iyiliğe yer açtıkça, inanıyorum ki kötülükler de kendiliğinden bitecek.
Kuş evi güzelliğinin, gelip kalbinizin en orta yerine yerleşmesi dileklerimle…
Kültür Envanteri – Ayrıntılarıyla Kuş Evleri Fotoğrafları
Yorum yazarak Birikiyorum Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Birikiyorum hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Birikiyorum editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Birikiyorum değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Birikiyorum Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Birikiyorum hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Birikiyorum editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Birikiyorum değil haberi geçen ajanstır.