Meşe ağacı sevgisi bana atalardan geçmiş sanırım. Hayrettin Karaca’nın hayali ağaç O. Keşke bir sarılsam, bir daha ayrılmasam hiç o ağaçtan.
5 dakika
Meşe ağacı dünyanın en kadim ağaçlarından biri. 65 milyon yıldır dünyadalar onlar. Yani biz insanlardan milyonlarca yıl önceden beri dimdik ayaktalar. Hayat Ağacıyazımızda bahsettiğimiz yaşayan efsanelerden onlar. Önce Aziz Nesin‘i de meşe ağacını da anmış olalım bu güzel şiiri ile.
Gülüp Ağlayan Meşe Ağacı
Ben bir meşe ağacıyım,
Kısa kalın tıkız tıknaz,
Kök dallarım taa derinlerden içer suyunu.
Akdeniz’in Karadeniz’in Ege’nin
Ağrı’dan, Binboğa’lardan, Toroslardan.
Ben bir meşe ağacıyım,
Dallarım uzanır yeryüzünün her yanına.
Beş anakarayı solunurum
Üzünçleriye sevinçleriyle
Renkleri değişik insanlarımın üstüne
Salarım serin gölgemi
Zahirinden kirinden pasından
Arındırırım yeryüzünü
Kıpır kıpır yapraklarımdan
Pırıl pırıl sevinçler yayarım.
Ben bir meşe ağacıyım
Kısa kalın tıkız tıknaz
Yüzyılların derinliklerindedir köküm kurumaz
Kuruduğum yerden yeşeririm
Yeniden filizlenirim her öldükçe.
Yapraklarımın sesini duyar tüm insanlarım
Sesimi duyurur dünyaya yapraklarım
Gülen dünyayım ben
Ağlayan dünyayım ben
Siz güldükçe gülecek
Siz ağladıkça ağlayacak
Bir meşe ağacıyım
Dünya durdukça duracağım
Her ölenle ölüp her doğanla doğup
Dünyayı yaşatacağım.
Meşe ağacını tanıyor musunuz?
Dediğim gibi 65 milyon yıldır gezegenimizde onlar. Boyları 116 cm ortalama ama dallarıyla kökleriyle birlikte 45 metreye kadar uzayabiliyor. 1000 yıllık ömrü boyunca 700 yaşına kadar palamut üretip hem çoğalıp hem de büyüyebiliyor ve o yaşa geldiğinde yaşlanmış oluyor. Ve bu uzun ömür boyunca 10 milyon palamut üretiyor. Hem bir tohumdur bu palamutlar hem de orman hayatı içinde hayvanlar için bir besin kaynağıdır. Her meşe palamudu sert bir kabuğun içinde yalnızca bir tohum saklar ve ismi pelit bu tohumun. 1000 tane meşe palamudunun içinden sadece 1 tanesi ağaca dönüşebiliyor maalesef.
400-600 kadar çeşidi vardır meşe ağacının, dünyanın her yerine yayılmıştır. Ama en çok Kuzey Amerika Kıtası’nda yaşar. Yaşayan en büyük meşe ağacı Louisiana, Mandeville’de ve yaklaşık 1500 yaşında. Bir adı bile var; “Yedi Kız Kardeş Meşe”.
Türkiye’de de 2019 yılında bir meşe ağacımız 250 yaşından büyük olduğu için korunma altına alındı. Bu ağaç öyle heybetli ki; 1,30 metre çapında ve 12 metre yükseklikte.
Bazı kadim kültürlerde meşe ağacına tapan insanlar yıllar içerisinde ağacı mobilya ve gemi yapmak için kullandılar. Özellikle Vikingler gemilerini el işçiliği ile meşeden yapıyorlardı. Şarap demlendirmek için bu ağaçtan yapılan fıçıları kullanıyorlar. Mantar severseniz de en çok bu ağacın çevresinde bulabilirsiniz. Ancak şimdilerde ise geniş meralar açmak, başka bitkiler ve özellikle kahve yetiştirmek ve en çok da madenler uğruna yok ediliyorlar.
Meşeden yapılan mobilyalar kullanılıp atılmaz, nesilden nesile geçer. Antika değeri alır sonunda. Yaşarken olduğu gibi şefkatli bir bakım ister mobilya hali ile de.
Meşe yaprakları ve tohumlarıPeki Meşe Ağacı Nasıl Yetiştirilir?
- Bol bol palamut toplayın. Küflenmiş, kurtlanmış olanları eleyin. Çünkü onlar çimlenmez.
- Seçtiğiniz palamutları su dolu kovaya batırın. Sonra dibe çökenleri alın. Çünkü üstte kalanlar muhtemelen filizlenmeyecektir.
- Sonra bu dipte kalan palamutları kurumaya bırakın ama güneş altında değil.
- Bir saksı içine toprak alınır. Ve sonrasında palamut büyük ise bir tane değilse birkaç tane aralıklı konulur. Ancak mutlaka yatay şeklinde koyun. Ardından da palamudun üzerini 2 – 3 parmak kalınlığında toprakla örtün.
- Ve üzerine can suyu verin, sonra da 3 – 4 gün arayla sulayın.
- Gölgede tutun ve sonunda 2-4 ay arasında filizlenecektir.
- Sonra da alıp uygun bir alana dikebilirsiniz. Büyüyüp boy atana kadar gözünüzü üstünden ayırmayın, sulayın.
Toprak Dede ve Meşe Palamudu
Son orman yangınlarısonrasında hangi ağaç dikilmeli tartışması da başladı. Hatta TEMA‘yı suçlamaya kadar götürdüler bu tartışmaları. Halbuki Toprak Dede kırmızı süveteri elinde meşe fidanı hep en öndeydi. Toprağı korumak, onun bereketini devam ettirmek ve ülkesini yemyeşil görmek için ağaçlandırmak her şeyden önemliydi O’nun için. Bunun içinde Türkiye’de otuz kadar çeşidi olan meşeyi seçmişti. Topraklarımızın her bölgesinde farklı bir türü yetiştirilebilirdi.
Örneğin
- karasal iklimde tüylü ve sapsız,
- Karadeniz ikliminde Macar, Istıranca, Mazı, saçlı, saplı ve tüysüz,
- Akdeniz ikliminde ise Pırnal ve kermes türleri uygundur.
Farklı iklim ve toprak koşullarına uyumluydu. Dayanıklıydı ve hayatta kalma gücü gayet yerindeydi. O yüzden de hep bu ağaca sahip çıkılmasını isterdi. Hayrettin Karaca’nın hedefi 10 milyar meşe ağacı dikmekti. Hayatı boyunca 700 milyon meşe ağacını dikebildi.
Meşe PalamuduNe olursa olsun ağaç olsun hayatımızda.
Gözlerimizin önünde yemyeşil rengi, başımızda hışır hışır rüzgarları daima. Ağaçlara öyle bir sarılalım ki asla vazgeçmeyelim. Beton ormanlarına dönüşmesine izin vermeyelim. Maden sahalarına terk etmeyelim. Yapılan otoyollar uğruna vazgeçmeyelim. Daha çevreci dönüşümler yapılması için ısrarcı olalım. Çevre gönüllülerine destek verelim, derneklere vakıflara üye olarak.
Ve tabii ki en önemlisi çocuklarımıza anlatalım. Ayrıca kendimiz severek örnek olalım. Ne olur.
Çünkü Hayrettin Karaca’nın dediği gibi “Yaşamak için yaşatmaktan başka bir yolumuz yok.”
Yorum yazarak Birikiyorum Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Birikiyorum hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Birikiyorum editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Birikiyorum değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Birikiyorum Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Birikiyorum hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Birikiyorum editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Birikiyorum değil haberi geçen ajanstır.