Tırnak mantarı ya da tıbbi adıyla onikomikoz hakkında kulaktan dolma bir çok bilgi var. Ve maalesef bir çoğu yanlış. Tırnak mantarı tedavisi ile ilgili güncel yaklaşımları da bulabileceksiniz yazımızın içeriğinde.
Yazının başında öncelikle sağlıklı ayak konusundaki videomu izlemenizi öneriyorum. Hemen devamında da yazının geniş içeriği sizlere bilgi verecek. Sonraki yazılarımda da diğer sorunlardan bahsedeceğim.
Tırnak mantarı (onikomikoz) nedir?
Dermatofit denilen bir mantar türünün, tırnak yatağı ya da tırnak tabakasında oluşturduğu tırnak enfeksiyonu hastalığıdır. Genellikle oluşturduğu kötü görüntüden dolayı estetik bir sorun gibi görünürler. Ancak bulaşma riski olan enfeksiyöz bir sağlık problemidir. Özellikle yaşlılar, diyabet ve bağışıklık sistemi problemi yaşayan hastalar için önemli bir risk kaynağıdır.
Yaklaşık 10 milyon kişide tırnak mantarı tanısı varken, cinsiyet olarak daha çok erkeklerde görülmektedir. Çünkü erkelerin ayaklarının daha uzun süre kapalı ve nemli ortamda kalarak bakteri üremesine zemin hazırlamalarıdır. Diğer bir oran da en büyük risk gurubu olan 40-60 yaş arasındaki insanlar. Bu yaş aralığındaki tırnak mantarı oranı %15-20 oranında.
Tırnak mantarı neden oluşur ?
Tırnak mantarı normal şartlarda sağlıklı tırnaklarda oluşamaz. Çünkü tırnağın en üst tabakası mantar oluşması için besinden yoksun kuru bir tabakadır. Bakterinin üreyebilmesi için canlı tabaka olan orta ve alt tabakaya ulaşması lazım. Bunun oluşabilmesi için en üst tabakanın yani tırnak plağının bozulması söz konusudur. Ve böylece bakterinin üreyebilmesi için ulaşması gereken alt tabakalara giriş kapısı olması gerekmektedir.
Bozulmuş tırnak yapısında mantar oluşmasını destekleyen diğer nedenler ise;
Ayakların Kapalı Ve Nemli Ortamda Kalması: Özellikle ayakların daha uzun süre kapalı, karanlık ve nemli ortamda kaldığı kış ayları tırnak mantarı için tetikleyici bir etkendir
Travmalar: Ucu sivri, dar, derisi sert özellikteki yanlış ayakkabı seçimine bağlı sürtünme. Ya da baskı ile oluşan travmalar. Çarpma, vurmaya bağlı travmaların oluşturduğu tırnak yapısındaki değişiklikler
Bulaş: Çıplak ayakla sahilde, havuz kenarlarında yürümek. Başkasının ayakkabı, terlik, çorabını giymek. Sürekli aynı ayakkabıyı havalandırmadan giymek mantarın bir tırnağımızdan diğerine ya da başkasından bize geçme nedenidir.
Desteleyen Sağlık Sorunları: Parmak arası deri mantarı, ayakta aşırı terleme, kemoterapi, radyoterapi gibi tedaviler, sedef hastalığı, bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar, diyabet, dolaşım bozukluğu, obezite gibi hastalıklar onikomikoz için zemin hazırlayan etkenlerin arasında yer almaktadır.
Belirtileri nelerdir?
Tırnak renginde, yapısında ve şeklinde değişiklikler görülmektedir.
Rengi: Sarı, kahverengi, koyu yeşil hatta bazen siyah bir renk bile görünmektedir.
Şekli: Olduğundan daha kalın bir hal alır. Normal anatomik görüntüsünün dışına çıkabilir, tırnak yatağı daralabilir, tırnak konveks bir şekil alabilir.
Tırnakta: Kırılmalar, pul pul soyulma ve dökülmeler, uçlarında tırtıklı, pütür pütür, püsküllü bir görüntü vardır.
Ağrı ve kötü koku: Kalınlaşan ve şekli değişen tırnağın zamanla tırnak yatağına baskı oluşturmasıyla ağrıya neden olurken bakterinin neden olduğu kötü kokularla da karşılaşmak mümkündür.
Tırnaktaki estetik olmayan kalın,farklı renkteki görüntü ve kötü koku kişinin sosyal yaşamını olumsuz etkilerken bulaş içinde ciddi bir risk oluşturmaktadır.
Tırnak mantarı tedavisi:
Tırnak mantarı tedavisi birkaç başlıkta toplanır.
Oral (ağızdan) antifungal tedavi
Tırnak mantarı tedavisinde ağızdan kullanılan antifungallarda tedavi süreci yaklaşık 3 ay. Antifungal ilaçlar vücuttan karaciğer yolu ile atıldığından özellikle yaşlılarda ve karaciğer problemi olan hastalarda risk teşkil etmektedir . Yaşlı hastalar ağız yoluyla tansiyon, şeker, romatizma, kalp ilaçlar alıyor. Bu ilaçlar mantar ilaçlarıyla reaksiyona girebiliyor. Uzun süren bu yöntem karaciğer riski göz önüne alınınca çok tercih edilmez. Oral antifungalların kullanım sürecinde karaciğer fonksiyon testleri ve takibi yapmak önemlidir. Bu konuda dikkatli olunmalıdır.
Topikal (lokal) tedavi
Medikal bakım önceliklidir. Çünkü sert ve sağlıksız tırnak üzerine uygulanan topikal antifungal ilaçların emilim ve tırnak köküne, tırnak yatağına ulaşması zordur. Tırnaklar normal kalınlığına ulaştıktan sonra bu tedavi yapılır. Yapılan medikal bakım tırnak üzerindeki bakteri yükünü de azaltacağından tedavide daha hızlı etkin sonuç sağlamaktadır. Tırnak mantarı tedavisinde tırnağa topikal uygulamalarda kreme göre solüsyonlar daha uygundur. Mantarlar nemli ortamı severler. Bu yüzden kremin tırnakta yatağında sağlayacağı nemli ortam, bakteri üremesini destekleyeceğinden, tedavi sürecini olumsuz etkileyebilecektir.
Lazer tedavisi
Mantarların çoğu 500C üzerinde yok olabilmektedir. Kısa dalgaboyu lazer tedavisi 3,5 mm derinliğe iner. Tırnak ve çevre dokularda ısı 600C’ye kadar çıkar. Böylece podologlar mantar tedavisi yapar. Bu tür bir tedavide lokalize sıcaklığı artırmak için farklı dalga boylarına sahip lazerler vardır. (870 nm, 930 nm veya 1320 nm)
FDA lazerle mantar tedavisini onaylamıştır. Yapılan bilimsel çalışmalarda lazerle mantar tedavilerinin etkinliğinin % 70 ile % 80 civarında olduğu kanıtlanmıştır.
Ağızdan tedaviye göre riskleri olmadığından günümüzde çok daha tercih edilen bir tedavi yöntemi olmaktadır. Bunun önemli nedenleri risklerinin düşük olması yanında her yaşa uygun olmasıdır. Yaşlı ve çocuklara da uygundur. Ağrısı, acısı olmayan bir tedavi yöntemidir. Uygulama sıklığı 2 ile 4 hafta arasında değişir. Toplam seans genellikle 3-6 seans olmakla birlikte tırnağın kökten uca yenilenmesi bazen 12 ayı bulur. Bunun sonucunda da seans sayısı 6 yerine 9 olur.
Tedavi sürecinin değişiklik gösterme nedenleri:
Mantarlı tırnak sayısı, Bakteri yükünün fazlalığı, kronik rahatsızlıklar ve ayak bakım alışkanlığıdır.
Mantarlı tırnağın tamamen alınması ya da tırnak çekimi tedavi yöntemlerinin arasında yer almakta mıdır?
Tırnak mantarı tırnak yatağında oluşur ve tırnağa yayılır. Tırnaktaki tutulumuna göre; tırnağın distalinde (ucunda), tırnağın proksimalinde (köke yakın bölgesinde) ya da tüm tırnak plağında tutulum olabilir. Tırnak çekilerek tedavi edilmek istendiğinde mantarlı tırnak vücuttan uzaklaştırılmış olur. Ama tırnak yatağında hala yaşamını sürdüren mantarlar yeni çıkan tırnakta da tutulum gösterecektir. Ve böylece yeni çıkan tırnakta mantarlı olarak çıkacaktır. Çekme işleminde tırnak yatağı hasarları oluşabilir. Ya da tırnak yatağında daralmalar görülebilir. Bunların önüne geçmek için tırnak büyüme esnasında deformasyonu engellemek için medikal bakıma ihtiyaç duyulabilir. Kombine tedavi yapılabilir.
Sağlık ve neşeyle
Önceki yazılarımı okumayı unutmayın!
0 Comments