İncecik tellerin tamamen el işçiliği ile birleştirilmesi ile oluşan eşsiz bir zanaat.
İlk örnekleri M.Ö. 3000 yıllarında Mezopotamya’da ortaya çıkmış bu gümüş işleme sanatının daha sonraları bugünkü esnaf ve zanaatkârlar odalarının başlangıcı sayılan ahiler tarafından Anadolu’ya yayıldığı varsayılıyor.
Telkâri Mardin’de Süryani ustaların elinde bir sanata dönüşmüştür. Günümüzde de Mardin Midyat, Ankara Beypazarı, Eskişehir, Erzincan Kemaliye, Şanlıurfa’da telkâri yaşatılmaya devam etmektedir.
Telkâri Nasıl Yapılır?
Külçe halindeki gümüş eritilip tel haline getirildikten sonra haddeden geçirilerek inceltilir ve bu durumda hemen hemen saf halde olduğu için kolayca bükülür. Teller neredeyse bir saç teli inceliğindedir. Zanaatkâr, bu telleri yapacağı modelin taslağına göre ufak el aletleri ile istediği şekilde kesip kıvırır. Çerçeveyi oluşturduktan sonra iç kısmı için hazırlanan parçaları birbirine gümüş kaynakla birleştirerek adeta bir dantel gibi eserini örer. Ürüne son şeklini verdikten sonra da doğal parlak rengi için ağartma işlemi uygular.
Tel çekme, bükme, kesme, şekil verme, model hazırlama ustalık derecesinde beceri isteyen aşamalar. Her bir parçanın elde yapılması telkâri ustalarına duyduğumuz saygıyı daha da artmasını sağlıyor.
Bir Süs Eşyasından Daha Fazlası
Telkârinin o kırılgan, özenle ince ince işlenmiş görüntüsü kolye, broş, yüzük gibi takılarda daha da zarif bir hale geliyor. Çok başarılı örnekleri var gerçekten. Birine hediye etmek için de özel ve güzel bir seçenek.
Telkâri tepsi, kemer, toka, mücevher kutusu, şekerlik, kalemlik gibi birçok eşyada da kullanılmaktadır.
Sabır ve emeğin ustalıkla birleşmesiyle güzellik ve zarafet kokan bir el sanatı telkâri. Bize düşen de 5000 yıllık bu sanata hak ettiği değeri göstermek, sonraki nesillere aktarılmasını sağlamaktır.
Trabzon İl Kültür Müdürlüğü (Gümüş Telkari) Ankara İl Kültür Müdürlüğü (Gümüş Telkari) Kültür Bakanlığı (Muhtelif Örnekler) Telkari İşçiliği – Anadolu Ajansı Kültür ve Turizm Bakanlığı – Telkari
5