1. cemre havaya…
Cemre Düşmesi ?
“Cemre düşmesi” lafını hepimiz duymuşuzdur. Hani şu masalların sonunda gökten düşen üç elma misali. Bizimde havaya, suya ve toprağa olmak üzere sırasıyla üç tane düşen cemremiz var. Onlar ermiş muradına biz de çıkalım kerevetine misali… Yakın geleceğin bahar olduğunu bilerek yapılan bir kelimeler yolculuğu bu.
Önce karakış, sonra zemheri bitti. Soğuklar günden güne kendini güneşe bırakıyor. Bahar bayramından önce ilk habercilerde sıra.
Şimdi cemrelerin düşme zamanı. Önce havaya, sonra suya en sonunda da toprağa… Yedişer gün arayla ısınan doğamız, kendini bahar bayramına hazırlıyor. Yeniden yeşermeye, doğmaya…
Cemre Arapça mı? Türkçe mi?
Cemrenin Arapçada kor durumundaki ateş anlamına geldiğini okumuştum. Bu sebepten bende bunu “ısınmak, sıcaklık artışı” ile ilişkilendirmiştim. Gayet de mantıklıydı. Önce hava ısınacak, sonra su, en sonunda da toprak. Benim için fikir bu kadar da kalıyordu. Ancak konu sadece bu kadar yüzeysel değilmiş.
Türk Mitolojisi ve Cemre
İmre, Emre, Zemire, Emire, Zemre, Cemre… İşte tüm bu birbiriyle bağlantılı kelimeler ve kadim Türk Kültürüne ufacık bir ziyaret.
- İMRE: Cemre Cini. Eşdeğer: İMERE, EMRE. İlkbaharda görünüp titrek ışıklar saçarak göğe yükselir. Sonra buzların üzerine düşerek onları eritir. Oradan da yere girer. Bundan sonra ısınmış topraktan buhar yükselir. Emire baharın gelişini temsil eder. Bulgarlarda Zemire olarak yer alır. Anadolu Türkçesindeki Arapçadan gelme Cemre sözcüğünün aslında bu adın benzetme yoluyla değişmiş hali olduğu söylenebilir. İlk cemre 20 Şubatta havaya ve yedişer gün arayla da suya ve toprağa düşer.
- Zemre ise Kumuk Türkçesinde nem, buhar gibi anlamlara gelir. Emir ise sis, duman, bulut anlamlarını taşır.
- Ünlü tasavvuf ozanı Yunus Emre ve şeyhi Taptuk Emre’nin adları da bu konuda ilgi çekici bir özellik taşır. Tasavvuftaki kor ve ateş kavramlarının mecazi anlamları vardır. Temizlenmeyi ve yeniden doğuşu temsil eden ateş aşk kavramının yakıcılığıyla da yakından ilgilidir. Amramak / Emremek / İmremek (Aşık Olmak) ve Amra / Emre / İmre (Aşık) sözcükleri de bu konuyla bağlantılı olarak değerlendirilebilir.
- İm Moğolca ve Türkçede işaret, belirti demektir. İmre: (Am(Em/İm). Ateş ve Aşk anlamları taşır. Ayrıca damga, hafıza gibi içeriklere de sahiptir.
(Kaynak: Türk Söylence Sözlüğü – Deniz Karakurt)
Cemle; Boz Ayın Dört Çarşambası
Başka bir bilgi de Celal Beydili’nin hazırlamış olduğu; Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlükten geliyor.
Türkiye ve Azerbaycan Türklerinin yaratılışla ilgili eski inançlarından kaynaklanan ve Nevruz Bayramından önce, yılın son çarşamba gününde yapılan “boz ayın dört çarşambası” uygulamasını ifade eden “Cemle” sözcüğü de “Cemre” ile aynı kelimedir. Buradaki “Cemle” de köken olarak “İmir, İmere, Emire” sözcükleriyle bağlantılıdır. Bazı sözlüklerde gösterildiği gibi, Arap dilinden geldiğini söylemek doğru değildir.
Cemre, yeniden uyanan doğa.
Müjdeler olsun cemreler düşmek için sıraya girdi. Bayramlarla kutlayacağımız bahar geliyor. Havamız suyumuz temizlendi, toprağımız dinlendi. Karantinası bitti doğamızın. Yeniden doğmaya hazır. Hatta öyle bir aşk ile hazır ki, tıpkı tasavvuftaki kor ateş misali ısınmaya layık, kor olma haliyle uyanıyor.
Hayvanlar içerilerden otlaklarına kavuşacak artık, serbest olacak ne mutlu. Bizim için de serbestçe gezin. Tüm çiftçilerimize kutlu olsun, toprak işlenme dönemine geldi. Umutlarımızı da ekin ne olur.
Şimdi
Şimdi kor ateş gibi yeniden umutlarımızı alevlendirmek zamanı… Üstümüzdeki kaygılarımıza dur demeli. Bahar gibi tekrar yeşermek için uyanmak gerek. Atalım bi gayret tüm kaygılarımızı. Ne güzel de derman oldu Tarkan; “o çiçekten günler çok yakın“ derken…
“Duyduk duymadık a dostlar, bahar geliyor, hazırlıklar başlasın” Üşümek bitti, yine, yeni, yeniden sıcak demenin haberi bu. Yeniden umut gibi, doğum gibi, tazelenmek gibi.
Temizlenmek, yeniden doğmak… Tasavvufa kadar giren ateş ve aşk. Kor olma hali; suyumuza havamıza toprağımıza kutlu olsun.
Haydi başlasın şölenler
???️????
Bu gönderiyi paylaş
Yaşlılar Haftası (18-24 Mart)
Orman Haftası
