Takvim. Onunda Tarihi, Bir Geçmişi Var

Takvim; Jülyen keyfiyetinden Gregoryen ve Astronomiye

Takvim ve geçmişi konuğumuz. Hepimiz için en kıymetli şeylerden biri zaman şüphesiz. Peki zamanın takibinde hangi takvimler kullanıyordu?

5 dakika

Yılın son günlerini yaşıyoruz.2021 yi bitirirken 2022 için yeni planlar yapıyor, güzel hayaller kuruyoruz.

Takvim yaprakları bir bir koparken bir yılı bitirip yeni bir yıla başlıyoruz. 12 hayvanlı takvim de kullanıldığında da hicri veya miladi takvim kullanırken zamanı ölçmeye çalışıyoruz.

Tarih boyunca insanlar çoğunlukla güneşin hareketlerine bakarak zamanı ölçmeye çalışmışlardır. Güneş saati ile günleri ve ayları oluşturmuşlar. Ancak bir yıl bazen 355 gün olurken bazen de 365 gün olarak hesaplamışlar.

Sonuçta bugün kullandığımız takvime ulaşmak yüzyıllar sürmüş.

Jülyen Takvimden Gregoryen Takvime

Eski Roma’da her imparator kendine göre takvime günler ekleyip çıkartıyormuş. İlk roma takviminde toplam 10 ay varmış. Ve aylar, Marttan Aralığa kadar olacak şekilde düzenlenmiş.

Martius; Roma savaş tanrısı
Aprilis, Maius, Junius, Tanrı adları
Quintilis,(5.ay) Sextilis,(6.ay) September(7.ay) October,(8.ay) November,(9.ay) December (10.ay)

Bu takvime, kış ayları sonraki imparator tarafından eklenmiş. Sonunda 1 yıl 12 ay olmuş.

Keyfiyet Sezar’a Kadar

Bir yıl 12 ay olmuş almasına. Ancak yine yıllar geçtikçe günlerde sapmalar oluyordu. İmparatorlar siyasi nedenlerle aylar ve günlerde istedikleri gibi oynamalar yapıyorlardı.

Bu karışıklığı ortadan kaldıran Julius Sezar olmuş. Mısır’ a ilgisi olan Sezar, Mısırlıların kullandığı 365 gün 6 saatlik takvimi kendi Jülyen takvimine uyarlamış. Ayları sırasıyla 31 ve 30 gün olarak Şubat ayını 29 gün artık yıllarda 30 gün olarak belirlemiş.

Sezar’ın ölümünden sonra, doğduğu ay olan Quntilis, adını Sezer’dan alarak Julius(Temmuz) olarak değiştirilmiş.

Yerine geçen Augustus da tahta çıktığı aya Sextilis yerine kendi adını (Ağustos) vermiş. Ancak Augustus ayı 30 gündü. İmparator için bu durum acilen düzeltilmeliydi. Ağustosun Temmuzla eşit sayıda gün içermesi gerekiyordu. Bunun için de, şubat ayından 1 gün alınarak ağustos ayına eklendi.

Peki Gregoryen Takvimine Geçiş Nasıl Olmuş

Astronomik bir yıl 365 gün 5 saat 49 dakikadır. Jülyen takviminde bir yıl 11 dakika daha uzun olduğundan 400 yılda 3 günlük kayma oluşmuştur.

1572 yılında Papa seçilen XIII.Gregory takvimdeki hatanın farkındaydı. Bunu gidermek için de astronomlarla özel olarak çalışmış ve gregoryen takviminin tüm dünyada kullanılması için öncülük etmiştir.

Yani herkesin astronomik yıla uyması hedeflenmiştir.

1582 yılına gelindiğinde bu sapma 10 gün olmuş. Bu sapmayı düzeltmek için, 4 Ekimden ertesi gün, 15 Ekime geçilmiş. Hata düzeltilmiş.

Artık yıl uygulaması kullanılarak bu hatanın tekrarlanmaması sağlanmış. Sonuç olarak, Gregoryen takvimi kullanılmaya başlanmış.

Farklı Bir Takvim Olarak Etiyopya Takvimi

Biz 2021 yılının son günlerini yaşarken, Doğu Afrika ülkesi Etiyopya 2014 yılını yaşıyor. Kendi takvimini kullanan Etiyopya, bizden 7 yıl 8 ay geriden geliyor. Üstelik tüm resmi işlemlerde bu takvimi kullanıyorlar. Ayrıca Etiyopya’da farklı bir saat sistemi de mevcut. Gün 06.00 da başlıyor ve 12 saatlik iki bölüm olarak ilerliyor.

Etiyopya’ya gitmek adeta zaman yolculuğu yapmak gibi.